موزه ملی ایران

موزه ملی ایران بزرگ­ترین موزه ایران است. شاید بتوانیم اینطور ادعا کنیم که موزه ملی ایران مهمترین موزه در میان تمامی موزه‌هایی است که در ایران وجود دارد؛ به این دلیل که هر آن چه درباره تاریخ و فرهنگ ایران زمین لازم است بدانیم در این موزه فاخر گردآوری شده‌اند. این موزه در محوطه زیبای باغ ملی قرار دارد و به دو بخش اصلی موزه «ایران باستان» و موزه «دوران اسلامی» تقسیم می­شود. موزه ایران‌باستان نیز به دو بخش اصلی به نام موزه «پیش از تاریخ ایران» و موزه «دوران تاریخی» تقسیم شده است.

در موزه پیش از تاریخ ایران آثار دوره­ پارینه‌سنگی قدیم تا اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد، یعنی از دورانی که انسان کار با ابزار سنگی را یاد گرفت تا قبل از زمان ابداع خط به نمایش گذاشته شده است. در موزه دوران تاریخی آثاری از اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد که یعنی از آغاز به کارگیری خط و نگارش تا پایان دوره ساسانی قابل بازدید است.

موزه دوران اسلامی نیز در قالب هفت تالار تماشایی آثار تاریخی از صدر اسلام تا دوران قاجار را در خود جای داده است. در ادامه مقاله قسمت­های مختلف موزه ملی ایران را به همراه آثاری که در آن­ به نمایش گذاشته شده است، بررسی خواهیم کرد. با تهرانیکا همراه باشید.

معرفی موزه ملی ایران

معرفی موزه ملی ایران تنها در یک جمله خلاصه نمی­شود و در وصف قدمت و ویژگی­های آن صفحه­‌ها می­توان نوشت. این موزه با قدمتی ۹۰ ساله محل نگهداری اشیا زیادی از دوران­‌های قبل از تاریخ تا دوران اسلامی است که هر کدام از آن­ها سیر و تحول فرهنگ ایران را بر اثر گذشت زمان نشان می­‌دهد. به‌طور کلی در این موزه ۳۰۰ هزار شی باستانی از ادوار مختلف تاریخ ایران به نمایش گذاشته شده است. هر دو مجموعه موزه ملی، موزه‌­هایی بسیار غنی هستند که در ادامه به توضیح مجزای جزییات آن­ها می­پردازیم.

موزه ایران باستان

این موزه بزرگ‌ترین موزه باستان‌شناسی کشور است. در این موزه آثاری از دوران پارینه سنگی تا دوران ساسانیان در دو بخش و طبقه مجزا به نام‌های «پیش از تاریخ» و «دوران تاریخی ایران» به نمایش گذاشته شده است. اشیا متنوع نگهداری شده در این موزه، هر کدام در شهرهای مختلف ایران یافت شده‌اند. هر یک از این آثار نشان‌دهنده فرهنگ، هنر، تمدن، اقتصاد، گستردگی جغرافیایی و دوره‌های تاریخی پیشینیان هستند.

بخش‌های مختلف موزه ایران باستان

در سال‌های اول فعالیت موزه، از طبقه اول آن به عنوان قسمت ایران پیش از اسلام و از طبقه دوم به منظور نمایش آثار ایران پس از اسلام استفاده می‌شد. اما بعد از گذشت زمان و افزایش کاوش‌های باستانی و در پی آن زیاد شدن آثار باستانی کشف شده، مسئولین موزه تلاش کردند تا فضای بیشتری برای نمایش آثار به وجود بیاورند. به همین دلیل طی چند مرحله بازسازی در فضای داخلی ساختمان، بخش‌های مختلف موزه ایران باستان گسترش داده ‌شد. همچنین بین سال‌های ۱۳۵۷ خورشیدی تا ۱۳۷۰ خورشیدی ویترین‌های موزه تعویض شده و سیستم‌های برقی و گرمایشی نیز نوسازی شدند. بخش‌هایی نظیر انبار و گنجینه نیز به عنوان واحدهای اضافی در زیر ساختمان موزه ساخته شدند.

در حال حاضر آثار تاریخی و باستانی موزه ملی ایران، در دو بخش مجزا موزه ایران باستان به نام‌های «دوران پیش از تاریخ» و «دوران تاریخی ایران» به نمایش گذاشته شده است که در ادامه به توضیح هر کدام می‌پردازیم.

دوران پیش از تاریخ موزه ایران باستان

موزه ایران باستان به دو طبقه همکف و اول تقسیم می‌شود. پیشنهاد ما به شما این است که بازدید خود را از طبقه اول موزه ایران باستان که با عنوان «دوران پیش از تاریخ» شناخته می‌شود شروع کنید. دلیل این پیشنهاد این است که در این بخش اشیا دوران ماقبل تاریخ به نمایش گذاشته شده است. آثار این بخش مربوط به دوران پارینه‌سنگی تا انتهای هزاره ۴ پیش از میلاد است. این یعنی از زمانی که انسان شروع به ساخت ابزارهای سنگی کرد و کار با ابزار را یاد گرفت تا قبل از اینکه خط و نگارش ابداع شود. بنابراین بازدیدکنندگانی که مایل‌اند آثار باستانی را به ترتیب دوران تاریخی تماشا کنند باید به طبقه اول این موزه بروند.

دلیل اینکه این طبقه از موزه با عنوان «دوران پیش از تاریخ» شناخته می‌شود این است که تاریخ‌دانان تاریخ قبل از ابداع خط را پیش از تاریخ می‌دانند و می‌گویند دوران تاریخی پس از ابداع خط شروع شده است. بنابراین تاریخ پس از ابداع خط را دوران تاریخی می‌نامیم. به طور کلی دوران پیش از تاریخ موزه ایران باستان به دو قسمت اصلی تقسیم شده است. قسمت اول دوره پارینه‌سنگی است که شامل دوران‌های: پارینه‌سنگی قدیم، پارینه‌سنگی میانی، پارینه‌سنگی جدید و فراپارینه سنگی می‌شود. قسمت دوم مربوط به نمایش آثار دوره نوسنگی است که شامل دوران‌های: نوسنگی، روستانشینی آغازین، روستانشینی قدیم، روستانشینی میانه، روستانشینی جدید و دوره آغازین شهرنشینی می‌شود.

آثار سالن دوران پیش از تاریخ از دوره «پارینه‌سنگی قدیم» آغاز می‌شود و در ادامه به ترتیب دوران‌های «پارینه‌سنگی میانی»، «پارینه‌سنگی جدید»، «فراپارینه سنگی» و «نوسنگی» را در بر می‌گیرد. ابزارهای سنگی، سفال، پیکره‌های کوچک از بدن انسان‌ها و حیوانات متعلق به دوران پارینه‌سنگی در پشت ویترین‌های موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شده است.

یکی از برجسته‌ترین آثار این دوره، یک اثر سفالی از تپه سنگ چخماق است. تپه سنگ چخماق یکی از قدیمی‌ترین محل‌های یکجانشینی دوران نوسنگی است که در هشت کیلومتری شهرستان شاهرود قرار دارد. لازم به ذکر است که در طبقه اول موزه ایران باستان به غیر از موارد یاد شده آثاری از شکل‌گیری تمدن‌های اولیه مانند شوش نیز نگهداری می‌شود. همچنین یک سالن نمایش و دو سالن نمایشگاه موقت هم در این طبقه وجود دارد.

• تالار دوره پارینه‌سنگی قدیم موزه ایران باستان

در تالار دوره پارینه‌سنگی قدیم موزه ایران باستان که در آغاز بازدید از طبقه اول موزه با آن مواجه خواهید شد، اثری با قدمت بیش از یک میلیون سال می‌بینید. این اثر که محل کشف آن در حوزه رودخانه کَشَف‌رود خراسان رضوی است در واقع کهن‌ترین شی باستانی است. این شی به دست انسان‌های ساکن فلات ایران از جنس سنگ کوارتز در دوران پارینه‌سنگی ساخته شده است. از دیگر آثار قدیمی موزه ملی ایران می‌توان به آثار و ابزار به دست آمده از غار دربندرشی و گنج‌پر استان گیلان، لادیز سیستان و بلوچستان، هلیلان لرستان، ماهی‌دشت کرمانشاه و روستای شیوه‌تو مهاباد اشاره کرد که از یک میلیون تا ۲۵۰ هزار سال قدمت دارند.

در تالار پارینه سنگی قدیم نمونه ابزار مورد استفاده انسان‌های آن دوره نگهداری می‌شود. در این دوره که در واقع دوران شکار و جمع‌آوری خوراک محسوب می‌شود، انسان شروع به ساخت و استفاده از ابزارهای سنگی و خراشنده کرد. آن‌ها از این ابزارها برای بریدن گوشت و پوست حیوانات به منظور خوردن و پوشیدن استفاده می‌کردند. همچنین توسط این ابزار می‌توانستند استخوان‌های حیوانات را بشکنند و چوب‌ها را نیز بتراشند.

• تالار دوره پارینه‌سنگی میانی موزه ایران باستان

در تالار دوره پارینه‌سنگی میانی موزه ایران باستان ابزارهای دست‌ساز انسان‌های ماقبل تاریخ به نمایش در‌آمده است. تفاوت این تالار با تالار قبلی این است که دوران پارینه‌سنگی میانی، دوران پیشرفت ابزارهای سنگی ساخته دست بشر است. در این بخش ابزارهای ساخته شده از سنگ چخماق (آتش زنه)، ابزارهای دست‌ساز انسان‌های نئاندرتال دیده می‌شود. انسان‌های نئاندرتال جز انسان‌های باستانی هستند و گمان می‌رود که حدود ۲۰۰ تا ۴۰ هزار سال پیش در ایران زندگی می‌کردند. آثار باقی‌مانده از آن‌ها در غارهای زاگرس، بیستون و خرم‌آباد کشف شده است.

• تالار دوره پارینه‌سنگی جدید موزه ایران باستان

دوره پارینه‌سنگی جدید از ۴۰ هزار سال قبل شروع شده و حدود ۲۰ هزار سال پیش خاتمه یافته است. از ویژگی‌های این دوره این است که ساخت ابزار تیغه‌ای بسیار رواج یافت و انسان‌های هوشمند امروزی شروع به ساخت ابزارهای تیغه‌ای کردند. آن‌ها از استخوان حیوانات نیز ابزارهای پیشرفته‌ای می‌ساختند که نمونه‌های آن در مجموعه موزه ملی ایران نگهداری می‌شود. از دیگر آثاری که در تالار دوره پارینه‌سنگی جدید موزه ایران باستان به چشم می‌خورد، زیورآلات و آویزهای تزئینی انسان‌های هوشمند است. این زیورآلات به صورت دست‌ساز از صدف و دندان حیوانات ساخته شده‌اند. محل سکونت انسان‌های این دوره غارهای ملارد، غار یافته لرستان و غار خِر کرمانشاه تشخیص داده شده است.

جالب توجه است که کهن‌ترین باقی مانده‌های انسان، یافت شده در ایران نیز در این بخش از مجموعه موزه ملی ایران قابل بازدید است. این سنگواره باستانی در واقع دندانی است که به نام دندان وزمه شناخته می‌شود. دلیل این نام‌گذاری این است که این دندان در غاری به نام وزمه در نزدیکی کرمانشاه یافت شده است.

• تالار دوره فراپارینه سنگی موزه ایران باستان

دوره فراپارینه سنگی از ۲۰ هزار سال پیش آغاز شد و ۱۲ هزار سال پیش به پایان رسید. اواخر این دوره با پایان عصر یخبندان مصادف است. از ویژگی‌های این دوره به وجود آمدن فرهنگ‌های مختلف و ساختن ابزارهای ترکیبی از سنگ و چوب به شکلی تخصصی و پیچیده است، که نمونه‌های آن در مجموعه موزه ملی ایران در معرض نمایش عموم گذاشته شده است. همچنین ذخیره‌سازی غذا و استفاده از سنگ‌ساب نیز در آن دوران مرسوم بوده است. آثار باستانی تالار دوره فراپارینه سنگی موزه ایران باستان در مکان‌هایی مانند پناهگاه پاسنگر لرستان، غار شَلَم ایلام و غار علی تپه مازندران کشف شده‌ است.

• تالار دوره نوسنگی موزه ایران باستان

تالار دوره نوسنگی موزه ایران باستان با نام تالار دوره روستانشینی نیز شناخته می‌شود. دوره نوسنگی یا روستانشینی از ۱۰ هزار سال پیش آغاز شده و ۵ هزار سال پیش به پایان رسیده است. در طبقه اول موزه ایران باستان ۴ تالار به نمایش آثار این دوران اختصاص داده شده است. عناوین تالارهای دوره نوسنگی به شرح زیر است:

عنوان تالار اول: روستانشینی آغازین، که به دوره نوسنگی پیش از سفال نیز شناخته می‌شود.

عنوان تالار دوم: روستانشینی قدیم، که به دوره نوسنگی پس از سفال نیز شناخته می‌شود.

عنوان تالار سوم: روستانشینی میانه

عنوان تالار چهارم: روستانشینی جدید، که در اواخر دوران فراپارینه سنگی رخ داد و طی آن انسان‌های شکارچی خوراک‌جو یکجانشین شدند. در واقع آن‌ها اردوگاه‌های فصلی خود را تبدیل به محل سکونت دائمی کردند.

مهم‌ترین رویداد دوران نوسنگی اختراع سفال است که ۶۸۰۰ تا ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد اتفاق افتاد. طبق شواهد به دست آمده ساخت سفال، اولین بار در جنوب غربی و غرب ایران انجام گرفت. این ظروف سفالی به دلیل پایداری و ماندگاری تا امروز حفظ شده‌اند.

بازدید از ظروف سفالی موزه ملی ایران می‌تواند اطلاعات مفیدی را در رابطه با نحوه زندگی انسان‌ها در دوره نوسنگی در اختیار ما بگذارد. برای مثال سفال‌های قدیمی‌تر ساده و زمخت هستند. این در حالی است که سفال‌های جدیدتر خلاقانه ساخته شده‌اند. برای مثال سطح آن‌ها با اشکال هندسی و تصاویر حیوانات، گیاهان و انسان‌ها تزئین شده است. سفال‌های دوره نوسنگی در روستای قلعه رستم (در نزدیکی شهر سوخته)، تپه سنگ چخماق (در نزدیکی شاهرود) و تپه چُغابُنوت (در شهرستان دزفول) یافت شده‌اند.

بعد از یکجانشینی و شروع کشاورزی، انسان‌ها توانستند ابزارهایی برای دروی غلات بسازند. این ابزار شامل داس‌هایی می‌شود که با استفاده از استخوان یا تیغه سنگ چخماق ساخته شده و دسته‌های چوبی روی آن نصب شده است. در نهایت دوران نوسنگی پس از سفال در حدود ۴۵۰۰ سال پیش از میلاد با شروع دوره مس سنگی به پایان رسید.جالب است بدانید که حدود ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد مصادف با اواخر دوران روستانشینی، ساخت مهرهای استامپی رواج پیدا کرد. از این مهرها برای کنترل دادوستد استفاده می‌شد و برای ایجاد شبکه‌هایی از مبادلات گسترده، ابزار ساده و در عین حال کاربردی‌ای بود. در کنار مهرها، ساخت اشیا دیگری از جنس گل نیز بسیار مرسوم شده بود.

این اشیا شامل: ابزار شمارشی و ژتون می‌شود. همچنین در این دوره ساخت ابزارآلات ریسندگی از جنس گل بسیار مرسوم شده بود که بعضی از آن‌ها در مجموعه موزه ملی ایران قابل بازدید است. دیگر آثاری که در این ۴ تالار به نمایش درآمده ظرف‌های سنگی و سفالی را شامل می‌شود که هر کدام به تصاویری مانند جنگ جانوران اسطوره‌ای با انسان تزئین شده است. ظروفی با طرح‌ها هندسی مختلف نیز در این مجموعه دیده می‌شود. این آثار از حفاری‌های مناطق مختلفی مانند: چشمه‌علی (ری)، تل‌باکون (فارس)، جیرفت (خوزستان) و شوش (خوزستان) به دست آمده است. همچنین یکی از مهم‌ترین پیکرک‌های گلی انسان، در این مجموعه ۹۰۰۰ سال قدمت دارد و متعلق به همین دوران است.

این پیکرک به الهه باروری مشهور است و محل کشف آن تپه سراب کرمانشاه است. از دیگر پیکرک‌های این دوره نمونه‌ی دیگری در این موزه موجود است که به نام پیکر گلی شهداد شناخته می‌شود. این پیکرک نیم‌تنه مردی برهنه را نشان می‌دهد که به نظر می‌آید در حال نیایش باشد. آثار متعلق به دوران مادها نیز در مجموعه موزه ملی ایران قابل مشاهده است که در مکان‌های باستانی نظیر نوشیجان (قلعه‌ای باستانی در نزدیکی ملایر)، گودین (شهری در کرمانشاه) و تپه حسنلو (تپه‌ای باستانی در آذربایجان غربی) یافت شده‌اند. یک ظرف لعاب خورده نمونه‌ای از آثار آن دوره است که در قلعه زیویه کردستان پیدا شده و به نقش یک گل لوتوس و دو بز مزین شده است.

دوران تاریخی موزه ایران باستان

بعد از ارائه توضیحات لازم در مورد بخش «دوران پیش از تاریخ» وقت آن است تا به سراغ تمدن‌های موزه ملی ایران برویم. بخش دوران تاریخی موزه ایران باستان در طبقه همکف این ساختمان قرار دارد. این قسمت آثار تاریخی اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد که در واقع آغاز نگارش و ابداع خط است، تا دوره ساسانی را در بر می‌گیرد. دوران تاریخی موزه ایران باستان دارای ۷ تالار مجزا است که دوران مختلفی اعم از ایلام، مفرغ، آهن، هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی را شامل می‌شود.

در طبقه همکف این مجموعه، شاهد آثار برجسته‌ای مانند قدیمی‌ترین انیمیشن جهان روی سفالی که در شهر سوخته یافت شده، مجسمه داریوش اول و مرد نمکی معدن زنجان خواهید بود. در ادامه به توضیح هر دوره تاریخی به همراه آثار باستانی به نمایش درآمده در این موزه به صورت جداگانه خواهیم پرداخت.

• تالار دوره ایلامی موزه ایران باستان

تالار دوره ایلامی موزه ایران باستان شامل چهار بخش مجزا می‌شود که دوره آغاز ایلامی (۳۳۰۰ تا ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد)، دوره ایلام قدیم (۲۷۰۰ تا ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد)، دوره ایلام میانه (۱۵۰۰ تا ۱۱۰۰ سال پیش از میلاد) و دوره ایلام نو (۱۰۰۰ تا ۵۳۹ سال پیش از میلاد) را در بر می‌گیرد. مشهورترین اثر به جا مانده از دوران ایلامی زیگورات دوراونتاش معروف به چغازنبیل است.

 این بنا یک نیایشگاه باستانی در شهر شوش است که قدمت آن به ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد. بعضی از اشیا باستانی به دست آمده از چغازنبیل در مجموعه موزه ملی ایران به نمایش درآمده است. این اشیا لوله‌های شیشه‌ای، آجرنوشته‌‌ها، کلون در، ظروف تزیینی از جنس قیر طبیعی و نقش برجسته‌های سفالی را شامل می‌شود.

لوله‌های شیشه‌ای یافت شده نشان از صنعت شیشه‌گری ایلامیان دارد. آن‌ها از شیشه‌های ساخته شده برای تزئین قاب‌ها و درهای چوبی استفاده می‌کردند. جالب توجه است که از میان دوره‌های مختلف ایلامیان، دوره ایلام میانه برجسته‌ترین آن‌ها است که آثار باستانی زیادی از آن در موزه ملی ایران در معرض نمایش عموم گذاشته شده است.

• تالار دوره مفرغ موزه ایران باستان

در عصر مفرغ که ۳۰۰۰ تا ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد را در برمی‌گیرد به کارگیری مفرغ یا برنز که ترکیبی از مس و قلع است بسیار مرسوم شده بود. به همین دلیل در آن دوره تاریخی اشیا مفرغی زیادی ساخته شد که نمونه‌های کشف شده‌ی آن‌ها در تالار دوره مفرغ موزه ایران باستان به نمایش درآمده است. از نمونه آثار مفرغی‌ای که در مجموعه موزه ملی ایران موجود است می‌توان به ابزارآلات جنگی، پیکره‌های مفرغی و زین اسب اشاره کرد. در کنار آن‌ها آثار تزئینی مانند بازوبند، گردنبند و سرسنجاق نیز نگهداری می‌شود. این آثار در حفاری‌های سیستان و بلوچستان، کردستان، لرستان و کرمان یافت شده است.

• تالار دوره آهن موزه ایران باستان

عصر آهن دورانی است که آشنایی با چگونگی ذوب کردن فلز آهن صورت گرفت. با اینکه در آن دوره همچنان استفاده از مفرغ رواج داشت اما توانایی کار با فلز آهن و استفاده‌های گوناگون از آن، انقلاب بزرگی در زمینه‌های مختلف مخصوصا ساخت زیورآلات و ابزارآلات جنگی به وجود آورد. در واقع دوره آهن از پایان عصر مفرغ تا شروع حکومت هخامنشیان را در بر می‌گیرد. آثار موجود در تالار دوره آهن موزه ایران باستان از مکان‌هایی مانند: کاشان، ساوجبلاغ ،گیلان و آذربایجان غربی به دست آمده است.

 از مهم‌ترین و مشهورترین آثار تاریخی این دوره که در مجموعه موزه ملی ایران نگهداری می‌شود، می‌توانیم به جام زرین مارلیک اشاره کنیم. قدمت این جام به اواخر هزاره دوم پیش از میلاد تا اوایل هزاره اول پیش از میلاد برمی‌گردد.این جام حاصل کاوش‌های باستان‌شناسی است که در گورستان مارلیک گیلان انجام گرفت. ۵۳ گور در این گورستان مورد حفاری قرار گرفت که نهایتا جام ماریک در گور ۲۶ کشف شد. ارتفاع جام زرین مارلیک ۱۸.۶ سانتی‌متر است و همانطور که از اسم آن پیداست، با استفاده از طلای خالص ساخته شده است.

باستان‌شناسان این جام را به قوم آمارد که یک تبار باستانی بودند، نسبت داده‌اند. روی جام چهار گاو بالدار که جز موجودات اساطیری می‌باشند به شکل حکاکی برجسته دیده می‌شود. این برجستگی نشان‌دهنده استفاده از تکنیک چکش‌کاری روی بدنه جام است. گاوهای بالدار به شکل جفت جفت در حال بالا رفتن از درختی شناخته شده به نام درخت زندگی هستند. روی پاها ایستادند و دست‌ها را به تنه درخت و شاخه‌های آن تکیه داده‌اند.

در عصر آهن نقوش روی جام یعنی ترکیب تصاویر موجودات اساطیری بالدار با درخت زندگی در ایران و بین النهرین رواج داشته است. جالب است بدانید که جام مارلیک نه تنها نشان‌دهنده هنر، فرهنگ و تمدن گذشته ایران است بلکه به دلیل اهمیت ویژه آن، تصویر جام برای بیش از یک دهه پشت اسکناس‌های ملی چاپ می‌شد.

• تالار دوره هخامنشی موزه ایران باستان

تالار دوره هخامنشی موزه ایران باستان یکی از مهم‌ترین بخش‌های موزه ملی ایران است. در این دوران ایران در بزرگ‌ترین حالت جغرافیایی خودش قرار داشت. به همین دلیل برای اولین بار در ایران به دستور داریوش بزرگ سکه ضرب شد تا کنترل امور از دست خارج نشود. همچنین به دلیل پیشرفت چشم‌گیر صنعت سنگ‌تراشی و فلزکاری ایرانیان، از این دوران آثار باستانی مهم و قابل توجه‌ای باقی مانده است. این آثار شامل مجسمه سنگی داریوش بزرگ، ریتون زرین هخامنشی، تکوک طلایی بز کوهی هگمتانه، سرستون تخت جمشید، پیکره سنگی شیر بدون سر هخامنشی و پلکان تخت جمشید می‌شود. این اشیا از کاوش‌های باستان‌شناسان در شهرهای فارس و شوش به دست آمده است.

مهم‌ترین اثر این مجموعه تندیس مصری نیمه کاره داریوش بزرگ است که به منظور اثبات فرمانروایی‌اش بر مصر ساخته شده بود. این تندیس مرمرین با استفاده از تکنیک سنگ‌تراشی ساخته شده و روی آن با خط‌های بابلی، ایلامی، میخی پارسی قدیم و هیروگلیف مصری باستان تزئین شده‌ است.

• تالار دوره سلوکی موزه ایران باستان

در تالار دوره سلوکی موزه ایران باستان آثار تاریخی مانند: سردیس مفرغی یک سردار سلوکی (یافت شده در شمی خوزستان)، تندیس زئوس خدای یونان (یافت شده در نهاوند همدان) و سنگ نوشته یونانی معبد لائودیسه نگهداری می‌شود.

لازم به ذکر است که حکومت سلوکیان بعد از هجوم اسکندر مقدونی به ایران شکل گرفت. این هجوم در سال ۳۱۲ پیش از میلاد اتفاق افتاد. ویژگی بارز دوره سلوکی بهره‌مندی از فرهنگ هلنیسم یا «یونانی مآبی» است. این ویژگی در آثار تاریخی به جا مانده از آن‌ها نمود پیدا کرده است. تصاویر و مجسمه‌های خدایان یونان باستان که در تالار دوره سلوکی موزه ملی ایران دیده می‌شوند شاهد این موضوع هستند. برای مثال سکه‌هایی که از آن دوران به جا مانده به تصویر صورت اسکندر مقدونی و خدایان یونان باستان منقوش شده است. تندیس زئوس خدای یونان نیز شاهد دیگر فرض مطرح شده است.

• تالار دوره اشکانی موزه ایران باستان

تالار دوره اشکانی موزه ایران باستان یکی از مشهورترین کشف‌های تاریخی ایران، یعنی مرد نمکی را در خود جای داده است. مرد نمکی نام باقی مانده‌های پیکر جسدی است که در سال ۱۳۷۲ خورشیدی در یکی از معدن‌های استان زنجان یافت شد. طبق نظر کارشناسان این معدن از زمان هخامنشیان تا دوران ساسانی مورد بهره‌وری قرار گرفته است. بنابراین جای تعجبی ندارد که قدمت مرد نمکی به ۱۷۰۰ سال پیش یعنی به اواخر دوران اشکانی برمی‌گردد.

متخصصان آزمایش‌های متعدد و پیشرفته‌ای بر روی باقی مانده‌های پیکر مرد نمکی انجام دادند. در نهایت توسط همان آزمایش‌ها توانستند سن وی در زمان مرگ را حدود ۳۷ سال تخمین بزنند. باستان‌شناسان با دیدن پارچه لباس مرد نمکی و همچنین جواهراتی که به همراه وی یافت شده احتمال دادند که او از طبقه اشراف بوده است.

آن‌ها فرضیه‌ای مبنی بر اینکه مرد نمکی در حال فرار بوده و به غاری پناه برده و در آن‌جا جان‌اش را از دست داده ارائه دادند. دکتر جلال جلال شکوهی (رادیولوژیست و پژوهشگر دیرینه‌شناسی) با بررسی عکس‌های رادیولوژی و سی‌تی‌اسکن به دست آمده از جسد مرد نمکی به نتایج جالبی دست یافت.

 وی تشخیص داد که مرد نمکی به صورت ناگهانی به داخل یکی از گودال‌های معدن سقوط کرده و بر اثر ضربات وارد شده بر جمجمه‌اش جان‌اش را از دست داده است. جالب است بدانید که در حال حاضر سر و ساق پای چپ درون چکمه وی در مجموعه موزه ملی ایران در معرض نمایش عموم گذاشته شده است. یکی دیگر از آثار مهم دوره اشکانیان که در این تالار دیده می‌شود مجسمه مفرغی بزرگ‌زاده اشکانی است.

این مجسمه با نام‌های سورنای اشکانی، مرد شمی و مرد پارتی نیز شناخته می‌شود. مجسمه بزرگ‌زاده اشکانی دارای ارتفاع ۱۹۴ سانتی‌متری است و قدمت آن به ۱۵۰ سال پس از میلاد برمی‌گردد. محل کشف آن شهر ایذه در استان خوزستان است که نشان دهنده تمدن کهن این شهر باستانی است. لازم به ذکر است که سلسله اشکانیان به طور کلی حدود ۵۰۰ سال بر ایران حکمرانی کردند. آثار به جا مانده از این دوره شامل انواع مختلفی از سفال‌ها، سکه‌ها و مجسمه‌ها می‌شود. یکی از برجسته‌ترین مجسمه‌های این مجموعه سردیسی است که به ملکه موزا (ملکه اشکانی) نسبت داده شده است. ملکه موزا اولین حاکم زن ایران، همسر فرهاد چهارم اشکانی و مادر فرهاد پنجم اشکانی بود.

او پس از رسیدن به سلطنت دستور داد تا سکه‌هایی مزین به چهره‌اش ضرب شود که نمونه‌ی آن در موزه ایران باستان دیده می‌شود.

• تالار دوره ساسانی موزه ایران باستان

پس از اشکانیان، سلسله ساسانی ۴۲۷ سال بر ایران حکومت کرد. هدف ساسانیان این بود که پیرو شکوه حکومت هخامنشیان باشد. به همین دلیل از این دوره بناهای تاریخی شکوهمند و آثار باستانی بسیاری باقی مانده است. ظروف نقره‌ای مزین به نقوش انسانی و حیوانی، سکه‌های ضرب شده با چهره پادشاهان ساسانی، نقش برجسته‌های حکاکی شده با خط پهلوی و گچبری که لوگوی دانشگاه تهران از آن الهام گرفته شده از نمونه آثار تاریخی تالار دوره ساسانی موزه ایران باستان است. آثار این بخش از مکان‌های مختلفی مانند چال ترخان شهرری و استان فارس به دست آمده که در مجموعه موزه ملی ایران قابل بازدید است.

موزه دوران اسلامی

بخش دیگر موزه ملی ایران را موزه دوران اسلامی در بر گرفته است. در موزه دوران اسلامی که نام کامل آن موزه باستان‌شناسی و هنر اسلامی ایران است، آثار هنری و باستانی ایران از آغاز ورود اسلام تا اواخر قاجاریه در ۷ تالار مجزا به نمایش درآمده است. در ادامه مقاله تالارهای مختلف این موزه را به صورت مجزا بررسی می‌کنیم و نیز در مورد آثار تاریخی آن‌ توضیحات لازم را ارائه می‌دهیم تا اگر قصد بازدید از این مجموعه فرهنگی را دارید بتوانید از راهنمایی جامع مقاله در جهت بالا بردن کیفیت بازدیدتان استفاده کنید. با ما همراه باشید.

بخش‌های موزه دوران اسلامی

به طور کلی بخش‌های موزه دوران اسلامی به دو قسمت تقسیم شده است. طبقه دوم ساختمان موزه، آثار تاریخی و هنری مربوط به صدر اسلام تا دوره ایلخانی را در بر می‌گیرد. طبقه اول آن آثار دوره تیموریان تا قاجار را در موزه ملی ایران شامل می‌شود. طبقه اول و دوم موزه دوران اسلامی دارای ۷ تالار است که تالارهای طبقه دوم شامل صدر اسلام، سلجوقی و ایلخانی و تالارهای طبقه اول به ترتیب شامل تالار تیموری، تالار صفوی، تالار قاجار و تالار قرآن می‌شود. در این موزه ۱۵۰۰ اثر تاریخی بی‌نظیر در ۱۷۰ ویترین مجزا نگهداری می‌شود.

تالار صدراسلام موزه دوران اسلامی

آثاری که در تالار صدراسلام موزه دوران اسلامی دیده می‌شود به آثار تالار دوره ساسانی بسیار شبیه است. به همین دلیل برای جداسازی آثار این دوره از یکدیگر باید از متخصصان زبردست باستان‌شناسی کمک گرفته می‌شد. از آثار برجسته‌ای که از دوران صدراسلام به جا مانده می‌توان به قالی‌های دست‌بافت، پارچه‌های ابریشم، نسخه خطی کتاب خمسه نظامی گنجوی و کاسه‌هایی از جنس سفال و مزین به نقوش تزئینی اشاره کرد. آثار این تالار مجموعه موزه ملی ایران از شهرهای کهنی مانند شهرری، نیشابور و اصفهان به دست آمده است.

تالار سلجوقی موزه دوران اسلامی

حکومت سلجوقیان از قرن پنجم هجری قمری شروع شد. طبق گفته کارشناسان باستان‌شناسی یکی از ویژگی‌های قابل توجه سلجوقیان این است که آن‌ها سعی در برجسته‌سازی هنرهای به جا مانده از حکومت‌های قبل از خود داشتند. از این روی شیشه‌ها و سفال‌های متعلق به آن دوره بسیار نفیس‌تر از دوره‌های پیش از سلجوقیان است.

به عنوان مثال سفال‌های میناکاری شده این دوره تاریخی بسیار چشم‌نواز هستند. هر کدام از این سفال‌ها به طرح‌ها و نقوش مختلفی مزین شده‌اند. غالبا این طرح‌ها روایتگر داستان‌های کهن اسطوره‌ای ایران می‌باشند که در نوع خود بی‌نظیر هستند. لازم به ذکر است که اکثر آثار تاریخی مربوط به دوره سلجوقیان از شهر باستانی ری به دست آمده است. به همین دلیل باستان‌شناسان این شهر را مرکز هنری دوره سلجوقیان می‌دانند.

البته آثار دیگری نیز در تالار سلجوقی موزه دوران اسلامی نگهداری می‌شود که در حفاری شهر‌هایی مانند گرگان، خراسان رضوی و کاشان یافت شده‌اند. اما همانطور که گفته شد عمده این آثار در شهر کهن ری پیدا شده‌اند. از دیگر نمونه آثار برجسته دوره سلجوقیان که بعضا در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود می‌توان به مواردی مانند پارچه‌های ابریشم و اسطرلاب‌ که وسیله‌ای برای طالع‌بینی و ستاره‌شناسی است اشاره کرد.

تالار ایلخانی موزه دوران اسلامی

سلسله ایلخانات یکی از حکومت‌های متفاوت ایران است که پس از حمله مغول‌ها به ایران تشکیل شد. آثاری که از این دوره در تالار ایلخانی موزه دوران اسلامی نگهداری می‌شود شامل کاشی‌کاری‌ها، محراب‌ها و اشیا فلزی می‌شود.

نسخه خطی کتاب مسالک و ممالک (راه‌ها و ایالت‌ها) یکی دیگر از آثار مهم به جا مانده از این دوره است. این کتاب اثر ابواسحاق اصطخری است که با نام کرخی نیز شناخته می‌شود. نسخه‌ای که در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود به خط محمد بن سعد نخجوانی ساوجی نوشته شده است. او در سال ۷۲۶ هجری قمری این کتاب مهم که مرجعی در زمینه علم جغرافیا است را کتابت کرد. کتاب مسالک و ممالک در سال ۱۳۸۷ خورشیدی در فهرست کمیته ملی حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسید.

این فهرست در ایران شامل ۱۰ اثر می‌شود که به منظور حفاظت از میراث مستند بشریت در برابر فراموشی و غفلت جمعی شکل گرفته است.

تالار تیموری موزه دوران اسلامی

آثار تالار تیموری موزه دوران اسلامی مربوط به قرن هشتم و نهم هجری قمری می‌شود. یعنی زمانی که تیموریان حکومت ایران را به دست گرفتند. تیمور لنگ (اولین پادشاه تیموریان)، شهر سمرقند را پایتخت حکومت خود قرار داد. این شهر محل تجمع اساتید شیشه‌گر بود و به همین دلیل در پایتخت دوره تیموری شیشه‌سازی بسیار رواج داشت. دیگر هنرهای این دوره مربوط به حیطه فرهنگ و کتاب می‌شود. مهارت‌هایی نظیر ساخت کاغذ و جلد برای کتاب، در کنار تذهیب و خوشنویسی در این دوران بسیار برجسته بود. مکتب هرات که یکی از سبک‌های نقاشی ایرانی است نیز توسط تیموریان ابداع شد. قدمت این مکتب به سال‌های ۸۳۶ هجری قمری تا سال ۸۸۰ هجری قمری برمی‌گردد.

از نمونه آثار به جا مانده از دوران تیموریان می‌توان به قالی، کاشی، پارچه و سفال‌های تصویگری شده و لعاب خورده اشاره کرد که در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود و در معرض نمایش عموم گذاشته شده‌اند.

تالار صفوی موزه دوران اسلامی

آثاری که در تالار صفوی موزه دوران اسلامی دیده می‌شود تا حد زیادی از مکتب اسلام بهره گرفته‌اند. به عنوان مثال قرآن‌های بسیاری از این دوره باقی مانده است که بعضا در موزه ملی ایران دیده می‌شود. به منظور کتابت و تذهیب این قرآن‌‌ها، هنر خوشنویسی مرسوم‌ترین هنر دوره صفوی محسوب می‌شود. به همین جهت در این تالار آثار خطی کتابت شده بسیاری در معرض نمایش عموم گذاشته شده است.

جالب توجه است که در دوران صفویان از هنر خوشنویسی تنها برای نوشتن روی کاغذ استفاده نمی‌شد. بلکه از خطوط مختلفی مانند نسخ، ثلث، غبار الحلبه و یا کوفی برای تزئین پارچه‌های بافته شده و لباس‌ها نیز استفاده می‌شد. لباس فتح عباس اول صفوی، متعلق به قرن نهم هجری قمری یکی از نمونه لباس‌های مزین به خط است که در موزه دوران اسلامی نگهداری می‌شود.

تالار قاجار موزه دوران اسلامی

آثار به جا مانده از دوره قاجار بسیار متنوع و متعدد است. قسمتی از این آثار شامل خوشنویسی با خط شکسته نستعلیق، آینه‌کاری، خاتم‌کاری، میناکاری، مرصع‌کاری، طلاکوبی و نقره‌کوبی می‌شود که اکثرا در موزه ملی ایران دیده می‌شود. نقاشی قهوه‌خانه‌ای نیز یکی دیگر از هنرهای این دوره است. این هنر ایرانی که به شکل خلاقانه‌ای در زمان قاجار ابداع شد در واقع دیوارنگاره‌هایی است که روایتگر داستان‌های مختلف شاهنامه است. محبوب‌ترین روایت شاهنامه داستان رستم و سهراب است که در نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای بیشتر از سایر روایات تصویرگری می‌شود.

از نمونه آثار برجسته‌ای که در تالار قاجار موزه دوران اسلامی دیده می‌شود می‌توان به گوشواره میناکاری مرصع شده، جعبه چوبی خاتم‌کاری شده و مجسمه طاووس طلاکوب شده اشاره کرد.

تالار قرآن موزه دوران اسلامی

بعد از بررسی تالارهای متعدد موزه دوران اسلامی که هر کدام یکی از دوره‌های تاریخی ایران را در بر می‌گیرد، نوبت به تالار قرآن موزه دوران اسلامی می‌رسد. نکته جالب در مورد این تالار این است که همه‌ی قرآن‌های آن با یک خط خاص نوشته نشده‌اند. بلکه بین آن‌ها خط‌های متفاوتی مانند ریحان، غبار، ثلث و محقق نیز دیده می‌شود.

در بین این قرآن‌ها یک قرآن متعلق به نادر شاه افشار است که توسط شاهزاده تیموری بایسنقر میرزا نوشته شده است. نادر شاه افشار با این قرآن به جنگ می‌رفت تا لشکریان‌اش به توسط آن محافظت و پیروز شوند. بعضی از صفحات این قرآن طی یک آتش سوزی از بین رفت و برگ‌های باقی مانده از آن نیز در موزه ملی ایران و موزه‌های دیگر به نمایش در آمد.

تاریخچه موزه ایران باستان

در روز ۲۱ اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۰۸ شمسی رضاشاه فرمان داد تا موزه‌ای با نام ایران باستان در محوطه باغ ملی ساخته شود. ساخت موزه ایران باستان به طور رسمی در سال ۱۳۱۴ خورشیدی شروع شد و طی ۲ سال تکمیل شد. در نهایت این موزه در سال ۱۳۱۶ شمسی افتتاح شد. این موزه تا سال ۱۳۷۵ با نام موزه ایران باستان شناخته می‌شد. اما بعد از آن، با تاسیس موزه دوران اسلامی و افتتاح آن، نام مجموعه موزه‌های ایران باستان و دوران اسلامی، موزه ملی ایران گذاشته شد.

تاریخچه موزه دوران اسلامی

تاریخچه موزه دوران اسلامی به سال ۱۳۲۲ خورشیدی برمی‌گردد. قرار بر این بود تا این ساختمان به منظور برپایی موزه مردم‌شناسی مورد استفاده قرار بگیرد. اما به دلایلی این ساختمان به عنوان موزه افتتاح نشد و با هدف برگزاری نمایشگاه‌های هنری به عنوان یک ساختمان اداری شروع به فعالیت کرد. از طرف دیگر آثار هنری اسلامی در طبقه دوم موزه ایران باستان نگهداری می‌شد.

بعد از مدتی به دلیل افزایش آثار تاریخی کاوش شده و کمبود فضا در موزه ایران باستان، موزه ملی ایران تصمیم گرفت تا برای گسترش این مجموعه اقدامی کند. در این راستا ساختمان اداری واقع در مجموعه تبدیل به موزه‌ای مستقل برای نمایش آثار تاریخی بعد از اسلام شد.

در قدم اول این ساختمان نیاز به تجهیزاتی داشت که بر پایه استانداردهای برپایی موزه باشد. بنابراین عملیات مجهز کردن ساختمان شروع شد. نهایتا در روز ۲ آبان سال ۱۳۷۵ خورشیدی این بنا تحت عنوان موزه شروع به فعالیت کرد. آثاری که از لحاظ تاریخی به دوران اسلامی مربوط می‌شدند نیز از موزه ایران باستان به ساختمان مجاور منتقل شدند. جالب توجه است که پس از گذشت ۱۰ سال این موزه به منظور گسترش فضا و تکمیل تجهیزات به مدت ۹ سال تعطیل شد. پس از اعمال اصلاحات دستوری، درهای موزه دوران اسلامی مجددا در ۷ شهریور سال ۱۳۹۴ خورشیدی به روی عموم باز شد.

معماری موزه ایران باستان

همانطور که گفته شد معماری موزه ایران باستان برعهده آندره گدار معمار فرانسوی بود. وی ساختمان موزه را به شکل مکعب مستطیل افقی با سه بخش مجزا از هم، ولی در عین حال پیوسته در حجم ساخت. معماری این موزه برگرفته از معماری دوران ساسانیان است. گدار میخواست طرح و نقشه موزه با اشیا داخل آن دارای ارتباط و هماهنگی باشد. علاوه بر این، وی همزمان می‌خواست تاریخ و هنر ایران را مانند اشیا تاریخی و هنری داخل آن، روی بنای موزه نیز پیاده سازد. به همین منظور او طرح کلی موزه ایران باستان را از طاق کسری ساسانیان الهام گرفت و برای نمای ساختمان موزه از آجرهای قرمز رنگ استفاده کرد تا تداعی‌گر معماری عصر ساسانیان باشد.

در توضیح طاق کسری باید بگوییم که این ایوان بقایای کاخی در شهر تیسفون است. شهر تیسفون در گذشته پایتخت ساسانیان بود و در حال حاضر در کشور عراق قرار دارد. ایوان کسری ۵۰ متر پهنا، ۳۵ متر بلندی و ۲۵ متر ژرفا دارد. با نگاه به کلیات و جزئیات ساختمان موزه ایران باستان، معماری ایوان کسری تداعی می‌شود. لازم به ذکر است که معماری این موزه را تنها آندره گدار به عهده نداشت. بلکه ماکسیم سیرو یک معمار فرانسوی دیگر نیز او را در این راه همراهی کرد. آندره گدار حتی نحوه چیدن آجرهای نمای موزه را نیز بر اساس معماری ایرانی روی سطح داخلی ایوان بنای موزه و نمای اطراف آن پیاده‌سازی کرد.

از سال ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۶ خورشیدی عملیات ساختمانی موزه توسط مراد تبریزی و حاج‌عباسعلی معمار انجام شد. ساختمان اصلی موزه ایران باستان در دو طبقه گسترش داده شد. ورودی موزه ملی ایران در واقع ایوانی با طاق هلالی شکل است که در آن تزئینات خاصی دیده نمی‌شود. این در حالی است که در ساخت ایوان مرسوم است تا تزیینات زیادی برای تجمل بخشیدن به آن به کار برود. گدار به شکل نوآورانه‌ای با سایه روشن‌ها، برآمدگی‌ها و عقب‌رفتگی‌های آجری ایوان را تزیین کرده است. در دو سمت ورودی اصلی موزه دو ساختمان دو طبقه قرار دارد که برای سالن‌های نمایشگاهی، سالن‌های کنفرانس و کتابخانه از آن‌ها استفاده می‌شود. قسمت فوقانی سردر موزه نیز یک کتیبه مرمری نصب شده است.

روی این کتیبه یکی از اشعار ملک الشعرای بهار حک شده است. شعری که در زیر آمده همان شعر کتیبه مرمرین سردر ایران باستان است که با خط ثلث عبدالحمید ملک الکلامی مشهور به امیرالکتاب (خوشنویس ایرانی) نوشته شده است:

احسنت زهی موزه کز ایوان بلندش / گشتست پر از ریگ حسد موزه کیوان

این موزه نماینده اعصار و قرونسن / ممتاز ازاین‌رو شد از امثال و ز اقران

گنجینه ذوق است و هنرنامه تاریخ / آیینه علمست و نماینده عرفان

خواهند ازین موزه به دریوزه تحف‌ها / شاهان پی آرایش کاشانه و ایوان

القصه چو بنیاد شد این موزه عالی / کاز فرّ شه آباد بماناد به دوران

بنوشت ‌بهار از پی تاریخ بنایش / این موزه عالی شود آرایش ایران‌

«ملک الشعرای بهار»

ساختمان موزه ایران باستان

ساختمان موزه ایران باستان یک حجم مکعبی بزرگ است که ورودی اصلی آن در فرورفتگی میانی بنا قرار دارد. در کنار ورودی اصلی، ورودی‌های جانبی و فرعی نیز تعبیه شده است که بازدیدکنندگان را به سالن اصلی هدایت می‌کند. پله‌های ورودی اصلی موزه ملی ایران منتهی به سالن همکف موزه ایران باستان می‌شود. در اینجا نحوه اتصال سقف استوانه‌ای به دیوار توسط آرگ‌های آجری، نمای برجسته‌ای را به وجود آورده است. این اتصال به صورت به هم پیوسته شیارهایی در سقف به وجود آورده که باعث شده توازن نیرو بین فرم دیوار و سقف برقرار شود. این طراحی باعث شده تا طویل بودن هر بخش از آن‌ها توسط شکستگی‌های نمای جانبی اصلاح شود.

موزه دارای ابعاد ۱۰۰*۳۴ متر است و از سه بخش فضای نمایش اشیا، فضای ورودی و فضای اداری تشکیل شده است. سالن اصلی دارای ابعاد ۳۴*۶۱ است که سطحی به مساحت ۲۰۰۰ مترمربع را پدید می‌آورد. در طرفین آن دو نورگیر ۱۶*۱۶ متر قرار دارد که نور فضای داخلی را تامین می‌کند. پنجره‌های بلند و باریکی نیز با فاصله‌ی یکسان از هم در دیوارهای جانبی دیده می‌شود که تا قرنیز پشت‌بام کشیده شده‌اند. نورهای بازتاب شده از این پنجره‌ها با نور اصلی سالن ترکیب می‌شود و فضای سالن را برای نمایش اشیا روشن می‌کند. برای رفت و آمد بین سالن‌های نمایشی دو راه پله متصل بهم در ساختمان تعبیه شده است.

معماری موزه دوران اسلامی

معماری موزه دوران اسلامی از کاخ ساسانی بیشاپور الهام گرفته شده‌است. بقایای این کاخ در شهر تاریخی بیشاپور (استان فارس) قرار دارد و دارای معماری چهارگوش است. به پیروی از کاخ بیشاپور بنای موزه دوران اسلامی نیز به شکل گوشه‌دار طراحی شده است. مساحت موزه دوران اسلامی حدود ۴۰۰۰ مترمربع بوده و در ۳ طبقه مجزا گسترش یافته است. نمایش آثار آن از طبقه دوم آغاز می‌شود و نهایتا در طبقه اول به پایان می‌رسد. طبقه همکف ساختمان نیز به چند سالن تقسیم می‌شود. این سالن‌ها توسط مجموعه موزه ملی ایران به محلی برای برگزاری همایش‌‌ها و نمایشگاه‌های هنری متعدد اختصاص داده شده است.

امکانات موزه ملی ایران

یکی از مهم‌ترین امکانات موزه ملی ایران، کتابخانه آن است. این کتابخانه هم قدمت موزه ایران باستان است و کتاب‌های تاریخی زیادی را در دل خود جای داده است. برخی از کتاب‌های این مجموعه چاپ سنگی هستند که یکی از نمونه‌های برجسته آن کتاب ناسخ‌التواريخ اثر محمدتقی سپهر کاشانی است. از دیگر امکانات موزه ملی می‌توان به کافه رستوران و گالری صنایع دستی محوطه موزه اشاره کرد. همچنین در این مجموعه محل‌هایی برای برگزاری نمایشگاه‌های هنری موقت در کنار تالار همایش و سخنرانی وجود دارد که این موزه فرهنگی تاریخی را به یک مجموعه چند کاربره تبدیل کرده است.

یکی دیگر از امکاناتی که فقط برای یک بار در این مجموعه فراهم شد این بود که در سال ۱۳۹۷ خورشیدی طبق توافقی با ژاک لوک مارتینز رئیس کل موزه لوور فرانسه ۵۶ اثر تاریخی از ۸ بخش متفاوت موزه لوور برای مدتی محدود به موزه ملی ایران منتقل شد. این آثار متعلق به فرهنگ‌ها و دوران مختلفی نظیر بین النهرین، روم، هلند، فرانسه، مصر، ایتالیا و یونان بودند. دو اثر هم شامل آثار تاریخی ایران می‌شد. این رویداد با توجه به اینکه سفر به فرانسه و بازدید از موزه لوور برای همگان میسر نیست، اقدامی ارزشمند و درخور تحسین محسوب می‌شود.

سخن آخر

موزه ملی ایران مهمترین موزه در میان تمامی موزه‌هایی است که در ایران وجود دارد. با بازدید از موزه ملی ایران اطلاعات ارزشمندی در رابطه با نحوه سیر و تحول فرهنگ، دانش و هنر گذشتگان به دست خواهید آورد. در این مجموعه آثار تاریخی تازه کشف شده‌ای که در هیچ جا به جز موزه ملی به نمایش در نیامده نگهداری شده و اطلاعات مربوط به آن‌ها نیز هر چند وقت یک‌بار به روز می‌شود. بازدید از این موزه تجربه‌ای جدید و متفاوت را برای اهالی فرهنگ و هنر در کنار علاقه‌مندان به تاریخ رقم خواهد زد.

آلبوم تصاویر