موزه سینمای ایران

در میان موزه‌های جذاب شهر تهران، بازدید از موزه سینمای ایران که در باغ فردوس قرار دارد حال و هوایی متفاوت برای شما خواهد داشت. شما با بازدید از موزه سینمای ایران می‌توانید اطلاعات زیادی درباره تاریخچه سینمای ایران و هرآنچه که به سینمای ایران مربوط می‌شود به‌دست آورید. برای آشنایی بیشتر با موزه سینما در ادامه با تهرانیکا همراه باشید.

معرفی موزه سینمای ایران

موزه سینما در سال ۱۳۸۱ از ساختمان قدیمی در کوچه پیرنیای خیابان لاله‌زار به عمارت باغ فردوس در باغ تاریخی فردوس انتقال یافت. این موزه ۳ سالن سینما با ظرفیت‌های ۲۰۵، ۱۰۹ و ۵۴ نفر دارد. موزه سینمای ایران با تلاش و همت افراد برجسته‌ای چون عباس کیارستمی، جمال امیدی، عزت‌الله انتظامی، بهزاد رحیمیان و عزیزالله ساعتی شکل‌گرفته است. عزت‌الله انتظامی نخستین مدیرعامل موزه سینمای ایران بوده‌است.

موزه سینمای ایران در دل باغ زیبای فردوس و درون عمارتی بی‌نظیر قرار دارد. باغ زیبایی که درختان سر به‌فلک کشیده چنار تا نزدیکی عمارت آن را همراهی می‌کنند. در دل این باغ، عمارت خاطره‌انگیزی دیده می‌شود که باشکوه و جلال غیرقابل‌توصیف خود جلوه‌گری می‌کند. مقاله باغ فردوس

این موزه سه طبقه و زیرزمین دارد و مساحت آن بالغ بر هزار مترمربع است. نمای ساختمان موزه مملو از گچ‌بری‌های زیبا و ستون‌های قطور است و تمام اتاق‌ها و سالن‌های اصلی آن گچ‌بری‌های زیبا و مقرنس‌کاری گل و شاخه و برگ مزین شده‌اند.

بخش‌های مختلف موزه سینمای ایران

موزه سینما چند بخش‌ دارد که در ادامه به معرفی این بخش‌ها می پردازیم.

سینمای کودک و نوجوان

در این بخش از موزه سینمای ایران شما می‌توانید عروسک‌ها و عکس‌های خاطره‌انگیزی از سینمای کودک ایران را مشاهده کنید. عروسک‌های خاطره‌انگیزی مانند کلاه قرمزی و پسرخاله و تصاویر بازیگران و عوامل پشت‌صحنه سینمای کودک در این بخش گردآوری شده است.

سالن علی حاتمی

سالن بزرگ و باشکوهی از این موزه تاریخی به کارگردان سرشناس ایران علی حاتمی اختصاص‌یافته است. هنگام ورود به سالن ماکت‌هایی در معرض دید قرار گرفته که پشت میز تدوین فیلم «حاجی واشنگتن» به همراه «عزت‌الله انتظامی» به‌عنوان بازیگر اول نشسته‌اند.

تالار معاصران یا تالار میانی

در این تالار هنرمندان معاصر سینمای ایران معرفی می‌شوند و پرتره‌ای از شخصیت‌های مشهور و مطرح در زمینه بازیگری و کارگردانی، آهنگ‌ساز و تصویربرداری به نمایش گذاشته شده است.

تالار نام‌آوران

این تالار در ابتدا تاریک است اما پس از چند دقیقه با نور فلش عکاسان روشن می‌شود و صدای تشویق به گوش می‌رسد. در این تالار هنرمندان را به شما معرفی می‌کنند. در تالار نام‌آوران موزه سینمای ایران می‌توانید با نام‌آورترین هنرمندان سینمای ایران مانند «بهرام بیضایی»، «داریوش مهرجویی»، «خسرو شکیبایی»، «هدیه تهرانی» و… بیشتر آشنا شوید.

آنچه در موزه سینمای ایران نگهداری می‌شود

همان‌طور که اشاره کردیم در موزه سینمای ایران چندین تالار نمایشگاهی وجود دارد و در آن‌ها کلیه چیزهایی که افراد علاقه‌مند به سینما و شخصیت‌های سینمایی برایشان جذاب است، در معرض دید قرار داده شده‌است. این تالارها منجر به آشنایی بیشتر با سینمای ایران و تجهیزات قدیمی آن می‌شوند.

• در این موزه گنجینه نخستین فیلم‌ساز فقید ایران نگهداری می‌شود. نیمه اول دهه ۳۰ شمسی در سال ۱۳۳۳ «ساموئل خاچیکیان» فیلمساز سینمای ایران، اولین آنونس فیلم در سینمای ایران را برای فیلم «دختری از شیراز» تولید کرد. در نتیجه اولین آنونس فیلم به سینمای ایران راه یافت. این فیلمساز توانست علاوه بر اینکه عنوان نخستین سینماگر در ساخت آنونس را از آن خود کند، نخستین کارگردان ایرانی بود که به ذوق و شناخت از موسیقی و تصویر، موفق شود موسیقی متناسب و مؤثر از آثار موسیقی کلاسیک جهان را انتخاب کند و آن را در فیلم‌های خود به کار ببرد. به دلیل همین شناخت و ذوق خاچیکیان به موسیقی و تصویر، نمونه‌های نوارهای موسیقی که توسط ایشان علامت‌گذاری شده است در غرفه ویژه این سینماگر در موزه سینمای ایران نگهداری می‌شود. این غرفه در سالن معاصران سینمای ایران و در فضای شیشه‌ای با سه طبقه جداگانه در موزه سینما نگه‌داری می‌شود.

• کشتی فیلم «رستاخیز» تنها یادگاری است که از «مجید میرفخرایی» در موزه سینمای ایران نگهداری می‌شود. این کشتی، یک کشتی چوبی دست‌ساز است که آن را در فیلم رستاخیز استفاده کرده‌اند.

• فهرست بخشی از اجناس سینمایی که مظفرالدین‌شاه قاجار به فرنگ سفارش داد از دیگر چیزهایی است که شما می‌توانید در این موزه مشاهده کنید. اصل این سند در کاخ‌ گلستان نگهداری می‌شود و کپی آن به‌عنوان یک سند تاریخی که به سینمای ایران مربوط می‌شود در تالار آبی در موزه سینما در معرض دید قرار گرفته است. مظفرالدین‌شاه مانند پدرش ناصرالدین‌شاه قاجار به عکاسی علاقه داشت و عکاسی می‌کرد. او تعداد زیادی دوربین عکاسی از فرنگ خریداری کرده بود. همچنین صنعت سینما همزمان با او وارد ایران شد.

• دستگاه چاپ نیمه اتوماتیک اختراعی که به نام مهندس ایرانی ثبت نشد، دستگاه ذغالی نمایش فیلم نام دارد. اکنون این دستگاه در موزه سینمای ایران نگهداری می‌شود.

• نخستین دوربین ساخت فیلم‌های رنگی ایرانی نیز در موزه سینمای ایران نگهداری می‌شود. اولین تجربه مشاهده فیلم رنگی در ایران با یک دوربین ۱۶ میلی‌متری رخ داد. این دوربین در سال ۱۳۲۹ در کشور آمریکا ساخته شده بود. «حسین خردمند» کارگردان سینمای ایران در سال ۱۳۳۲ تصمیم گرفت که فیلم «گرداب» را به‌صورت رنگی بسازد و اولین فیلم رنگی سینمای ایران را ثبت کند. اما ساخت این فیلم رنگی مشکلات زیادی داشت. به‌ عنوان‌ مثال به دلیل عدم وجود لابراتوار رنگی در ایران، خردمند مجبور شد نگاتیو فیلم گرداب را برای چاپ ظهور به نیویورک ارسال کند.

• در این موزه پرده نقالی که کاری از «حسین همدانی» است نگهداری می‌شود. این پرده نقالی، پرده‌خوانی روز عاشورا است و در سال ۱۳۳۹ با رنگ روغن نقاشی شده‌است. در سال ۱۳۸۷ موزه سینمای ایران این پرده را مرمت کرده‌است.

• «فرهاد مهراد» خواننده و آهنگساز شهیر ایرانی نیز در موزه سینمای ایران بخش مخصوص به خود را دارد. همسر او بنا به ‌درخواست بسیاری از طرفداران فرهاد، وسایل شخصی او را به یادگار به موزه سینمای ایران اهدا کرد. فرهاد مهراد توانست در فیلم انگلیسی‌زبان «بانوی زیبای من» حضور خود را در سینمای ایران رقم بزند. از دیگر کارهای او می‌توان به ترانه «مرد تنها» در فیلم «رضا موتوری» به کارگردان «مسعود کیمیایی» و خواندن ترانه «جمعه» در فیلم جذاب «خداحافظ رفیق» به کارگردانی «امیر نادری»، ترانه «خسته» در فیلم «زنجیری» به کارگردانی «خسرو یحیایی» و «ماهی‌ها در خاک می‌میرند» به کارگردانی مشترک «محمد دلجو» و «امیر جاهد» اشاره کرد.

• اسناد موجود درباره تاریخ سینماداران سینمای ایران در تالار آبی موزه سینما نگهداری می‌شود و شما می‌توانید به‌محض ورود به این سالن، ردیفی از عکس‌های سینماداران را مشاهده کنید.

• «عبدالحسین سپنتا» فیلم‌نامه نخستین فیلم ناطق سینمای ایران را نوشت و «دختر لر» را برای سینمای ایران به یادگار گذاشت. آثار وی در موزه سینمای ایران نگهداری می‌شوند.

• در قسمتی از موزه سینمای ایران، دوربینی نگهداری می‌شود که به دلیل سنگینی بیش از حد، در زمان خودش مورداستفاده زیادی قرار نگرفت. تنها یک فیلم با این دوربین فیلم‌برداری شد؛ فیلم سینمایی «آخرین شب» به کارگردانی «حسین دانشور» و تهیه‌کنندگی «محمد بدیع» نخستین و آخرین فیلمی بود که با این دوربین به مدت ۹۰ دقیقه ضبط شد. پس از آن دیگر از این دوربین سوپر پارو استفاده نشد. انتهای تالار آبی مختصر معرفی پیش‌گامان سینمای ایران است. در گوشه‌ای ویترین «محسن بدیعی» قرار دارد که در این ویترین وسایل شخصی او به نمایش گذاشته شده است. این دوربین نیز در کنار غرفه بدیع در معرض دید همگان قرار دارد.

• یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این موزه ماسک‌های گچی از صورت هنرپیشگان است.

• «عباس کیارستمی» بیشتر از این که بتواند دریافت‌کننده جایزه‌های ملی باشد، جوایز بین‌المللی متعددی را کسب کرده است. غرفه ویژه ۲ در تالار بین‌الملل موزه سینما قرار دارد و جوایز متعددی که کیارستمی در سینمای ایران و بین‌الملل کسب کرده است، در آن نگهداری می‌شود. نخل طلای کیارستمی یکی از اشیاء گران‌بهای موزه سینما است.

• «اکیرا کوروساوا»، کارگردان سرشناس ژاپنی در سال ۱۹۸۶ فیلمی به نام «آشوب» تولید کرد. در همان زمان او نامزد بهترین کارگردانی آکادمی اسکار شد. کیارستمی از تحسین کنندگان کوروساوا بود. کارگردان بزرگ ژاپنی در اقدامی جالب نقاشی‌هایی که برای ساخت فیلم آشوب کشیده شدند را به کیارستمی هدیه داد. این نقاشی‌ها را می‌توانید در موزه سینمای ایران، در بخش افتخارات کیارستمی مشاهده کنید.

کلام آخر

موزه سینمای ایران یکی از موزه‌های جالب شهر تهران است که در باغ قدیمی فردوس قرار دارد. شما در این موزه می‌توانید نخستین فیلم ناطق سینمای ایران با نام «دختر لر» را مشاهده کنید. این فیلم در سالن سینمای موزه، برای شما به نمایش گذاشته می‌شود. این موزه مکانی است که در آن دوربین‌ها، تصاویر، اسناد و مدارک و تجهیزات قدیمی سینما که تعدادی از آن‌ها متعلق به شخصیت‌های مشهور سینمایی وجود دارد.

در این موزه وسایل مربوط به پشت‌صحنه فیلم‌های مشهور قدیمی و پوسترها و هرآنچه که به فیلم و سینما ربط دارد، نگهداری می‌شود. بازدید از موزه سینمای ایران بسیار جذاب و تماشایی است. برای آشنایی با دیگر جاذبه‌های شهر تهران، صفحه دیدنی‌های وب‌سایت تهرانیکا را ببینید.

آلبوم تصاویر