تهران، میدان ونک، بزرگراه حقانی به سمت شرق، بعد از چهارراه جهان کودک، انتهای خیابان فرعی شهیدی
مسیریابیکشف آسمان و حقایق مربوط به ستارگان و کهکشان‌ها، از دیرباز یکی از کنجکاوی‌های بشر بوده‌است. بدون شک تماشای آسمان پرستاره از آن دسته فعالیت‌های لذت‌بخش و خوشایندی است که هر فردی دست کم یک‌بار باید آن را تجربه کند. اما مدت‌هاست تماشای کهکشان از آسمان آلوده تهران کمی سخت و تاحدی ناممکن شده‌است. آسمان نمای گنبد مینای تهران، بنایی در قلب پایتخت است که این امکان را به شهروندان و گردشگران می‌دهد تا لذت تماشای آسمان پرستاره و پاک را تجربه کنند. اگر به تماشای آسمان شب در کهکشان راه شیری علاقمند هستید؛ حضور در گنبد مینا را تجربه کنید. از طریق این مجموعه می‌توانید با صرف کمترین هزینه در آسمان قدم بزنید.
در ادامه این مطلب قرار است درباره این آسمان‌نما بیشتر صحبت کنیم و از فراز آن ستارگان پایتخت را بشماریم. با تهرانیکا همراه باشید.
گنبد مینا در بوستان نوروز، در شمال منطقه ۶ تهران و در جنوب پارک آب و آتش قرار دارد.
ایستگاه متروی حقانیِ متروی خط ۱، نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به گنبد مینا است؛ بعد از خارج شدن از ایستگاه با حدود ۲۰ دقیقه پیاده‌روی و رد شدن از پارک طالقانی، پل طبیعت و پارک آب و آتش به گنبد مینا می‌رسید.
قبل از هرچیزی خوب است که با معنای آسمان‌نما آشنا شویم. آسمان‌نما یا پلانتاریوم، سالن یا تالاری گنبدی شکل است که به وسیله پروژکتورهای مخصوصی، آسمان شب در آن به نمایش گذاشته می‌شود. هدف از احداث این بنا، بالا بردن سطح اطلاعات مردم و علاقه‌مندان در زمینه نجوم است. در این بنا که معمولا شبیه‌ساز گردش افلاک نیز وجود دارد؛ گردشگران می‌توانند از تماشای آسمان شب لذت ببرند و تحت آموزش اخترشناسی قرار بگیرند. آسمان‌نماها مراکز مهمی برای گردشگری هستند؛ به‌خصوص برای کودکان و نوجوانان محیط آسمان‌نماها می‌تواند بسیار مفید و پر جاذبه باشد.
شاید برای بسیاری از ما پیش بیاید که آسمان‌نما را با رصدخانه اشتباه بگیریم؛ اما تفاوت آسمان‌نما و رصدخانه در چیست؟
در آسمان‌نما همه معلومات و دانش در زمینه نجوم به صورت شبیه‌سازی شده در قالب تصاویر با کیفیت ارایه می‌شود؛ در واقع آسمان‌نما یک تئاتر یا نمایش باشکوه است که در آن آسمان شب بازسازی می‌شود. اما در رصدخانه‌ها شما می‌توانید از طریق تلسکوپ، آسمان شب را به صورت واقعی تماشا کنید. سقف رصدخانه بر خلاف آسمان‌نماها گشوده می‌شوند.
گنبد مینا با معماری جالب توجه‌اش همچون خورشیدی است بر فراز بوستان نوروز؛ آسمان‌نمای گنبد مینای تهران که در بوستان نوروز در جنوب پارک آب و آتش قرار دارد؛ از جمله پیشرفته‌ترین، زیباترین و مدرن‌ترین مکان‌های گردشگری در ایران است که به عنوان بزرگترین آسمان‌نمای خاورمیانه شناخته می‌شود. این آسمان‌نمای باشکوه میعادگاه عاشقان آسمان و نجوم است.
اگر از اتوبان همت عبور کرده باشید حتما این بنای خورشیدی شکل باشکوه را در تقاطع اتوبان همت با اتوبان مدرس مشاهده کرده‌اید. ساخت این آسمان‌نما از سال ۱۳۸۸ آغاز و در نهایت در سال ۱۳۹۳ به پایان رسید. مساحت این بنا حدود ۱۸۰۰ متر مربع است که یک سالن نمایش با گنجایش ۱۵۰ نفر را شامل می‌شود. گفتنی است که در این سالن درباره موضوعات نجوم، شیمی، فیزیک و زمین‌شناسی بحث و گفتگو می‌شود.
گردشگران در گنبد مینای تهران می‌توانند از طریق نمایشگرهای بزرگ که در آن تعبیه شده؛ به تماشای ستارگان و اجرام و افلاک آسمانی بپردازند. شرکت در دوره‌های آموزشی عکاسی نجوم، ستاره‌شناسی، تماشای فیلم‌های چند بعدی، رصد آسمان در هوای آزاد با تلسکوپ، موزه‌گردی از دیگر فعالیت‌هایی است که در این فضای علمی می‌توانید تجربه کنید. این مجموعه ساختمانی منحصربه‌فرد و زیبا به صورت خورشید دارد که در طراحی آن از معماری سنتی ایرانی الهام گرفته شده است. در این بخش علاقه‌مندان می‌توانند به بررسی ستاره‌ها و کهکشان‌هایی بپردازند که همگی به صورت سه بعدی طراحی شده‌اند.
به طور کلی مجموعه گنبد مینا به دو بخش تقسیم می‌شود؛ راهرویی دایره‌ای شکل که از قسمت‌های مختلف تشکیل شده و سالن نمایشی که در مرکز این راهرو قرار گرفته است. در ادامه به معرفی هرکدام از این بخش‌ها می‌پردازیم:
سالن نمایش گنبد مینا که پیش‌تر هم به آن اشاره کرده بودیم؛ فضایی شبیه به سالن سینما با ظرفیت ۱۵۰ نفر است که سقف آن را پرده گنبدی شکلی پوشانده است. در حال حاضر می‌توانید در این سالن به تماشای فیلم‌های دو بعدی ستاره‌شناسی، زمین‌شناسی، اجرام آسمانی، کهکشان و… تماشا کنید.
موزه دایره‌ای شکل علوم، از جذاب‌ترین و دیدنی‌ترین بخش‌های گنبد مینای تهران است. سالن نمایش سه بعدی دقیقا در وسط این موزه قرار دارد. موزه علوم به سه بخش تقسیم می‌شود؛ در بخش نخست، داستان پیدایش زمین، سرگذشت و سیر تحولات آن روایت می‌شود؛ در بخش دوم اطلاعاتی درباره آینده زمین و منظومه شمسی به شما داده می‌شود و در بخش آخر درباره اجرام آسمانی به شما اطلاعاتی داده خواهد شد که شاید از آنها بی اطلاع باشید. هر کدام از این بخش‌ها جذابیت‌های خاص خود را دارند.
گهواره زمین از بخش‌های جذاب و سرگرم کننده مجموعه گنبد مینای تهران است. در این بخش بازدیدکنندگان می‌توانند با تاریخچه طبیعی کره زمین آشنا شوند. همچنین بررسی انواع کانی‌ها، شهاب سنگ‌ها و فسیل‌هایی که چندین هزاران سال دیرینگی دارند به شما تاریخچه تشکیل سیاره زمین را نشان می‌دهد.
همچنین در این بخش یک نمایشگر دیواری جالب وجود دارد که به شما این اجازه را می‌دهد تا از طریق یک چرخ گردون و چرخاندن فرمان آن به اختیار خودتان به هزاران سال پیش سفر کنید و تغییرات اقلیمی بر روی کره زمین را در طول هزاران سال درک کنید. در این نمایشگرها سرگذشت زمین در قالب انیمیشن‌های جذابی برایتان نمایش داده خواهد شد.
در گوشه‌ای از سالن، می‌توانید یکی از مفاخر علمی ایران را ملاقات کنید؛ ابوریحان بیرونی از بزرگترین دانشمندان جهان در زمینه ریاضیات و نجوم بود. او از جمله‌ی نخستین دانشمندانی بود که ابزاری برای اندازه‌گیری جرم کانی‌ها اختراع کرد. در این بخش می‌توانید با این ابزار آشنا شوید.
در همین قسمت چند مدل مولکولی همراه با عکس دانشمندان مشهور وجود دارد که در کنار جدول مندلیف قرار گرفته‌اند. این بخش نه تنها مجموعه بصری فوق‌العاده‌ای را پدید آورده، بلکه یک فضای آموزشی عالی و جذاب برای دانشجویان و دانش‌آموزان علاقه‌مندی است که از این مجموعه دیدن می‌کنند. در این قسمت یک امکان ویژه و جذاب برای گردشگران وجود دارد؛ اگر دوست دارید حس یک دانشمند واقعی را تجربه کنید؛ می‌توانید به سراغ ابزار‌های زمین‌شناسی بروید و کار با آنها را تجربه کنید. این بخش از پرطرفدارترین بخش‌های گنبد مینا است.
یکی دیگر از جذابیت‌های گنبد مینا بخشی است که می‌توانیم آن را موزه سِحر و جادو بنامیم. علاقه‌مندان می‌توانند در این بخش سرگرم کننده با ابزارآلات جذاب جادوگری و سحر در طی دوره‌های مختلف آشنا شوند. موزه سحر و جادو مکانی است پر از اشیای قدیمی فوق‌العاده‌ای که برخی از آنها مانند «پیل اشکانی» و «پیل تیسفون» قدمتی ۲۰۰۰ ساله دارند. اشیایی که نشان می‌دهند علم و تکنولوژی در نزد ایرانیان از چه قدمت طولانی برخوردار است.
زمین سیاره زیبایی است که زیستگاه و گهواره حیات انسان‌ها است. بر روی این سیاره بر خلاف دیگر سیارات خبری از رودخانه‌های مذاب یا بارش سنگ‌های آسمانی و اسید نیست. در این بخش از مجموعه گنبد مینا برای این موضوع تاکید می‌شود که زمین، تنها زیستگاه قابل سکونت برای انسان‌ها است. به همین سبب در این بخش به علومی نظیر زیست‌شناسی و زمین‌شناسی پرداخته و شرایط اقلیمی زمین بررسی می‌شود. در این بخش، این مباحث در قالب انیمیشن‌های کوتاه به شما نشان داده می‌شود.
همچنین در این بخش شما می‌توانید با گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری در ایران آشنا شوید. جانوران و گیاهان منحصربه‌فرد ایران که در هیچ کجای دنیا دیده نمی‌شوند. در این بخش این حیوانات به شکل مجازی و یا تاکسیدرمی شده به شما نشان داده می‌شود. در این بخش می‌توانید با مشاهیر بزرگی ایرانی همانند حکیم جرجانی، پزشک مشهور ایرانی قرن ششم و دیگر نوابغ بزرگ ایرانی آشنا شوید.
در بخش سوم از موزه علوم شما با حوزه‌ها نجوم و فضا آشنا می‌شوید. بدون شک بازدید از ماکت‌های فضاپیماها، راکت‌ها، سازه‌های فضایی و مطالعه اطلاعات مفید درباره آنها برای علاقه‌مندان به فضا و نجوم بسیار جذاب است. در موزه پرتابه‌های سازمان فضایی ایران، ماهواره‌های امید، نوید، ناهید و … به نمایش گذاشته شده‌اند. همچنین خوب است بدانید که علاوه بر ماکت‌ها، فیلم و انیمیشن پرتاب و استقرار در مدار این ماکت‌ها همراه با فضاسازی صوتی خاص در این بخش از مجموعه به نمایش در می‌آیند.
کویر لوت از اسرارآمیزترین نقاط کره زمین است که همواره کنجکاوی دانشمندان را برانگیخته است. کویر لوت به عنوان گرم‌ترین نقظه کره زمین شناخته می‌شود. شبیه‌سازی کویر لوت یکی دیگر از بخش‌های دیدنی این مجموعه است که کویر لوت ایران را به عنوان گرم‌ترین نقطه زمین به نمایش گذاشته و اعجایب و شگفتی‌های آن را نمایش می‌دهد.
در این بخش از مجموعه گنبد مینا، در ۵ نمایشگر، فیلم‌های متعددی با کیفیت فور کِی از کهکشان‌ها و کُرات مختلف برای تماشاگران پخش می‌شود؛ علاوه‌بر آن گردشگران می‌توانند در این بخش با انواع ماهواره‌های ایرانی و خارجی که در حال حاضر در مدار کره زمین در گردش هستند آشنا شوند و فیلم‌های تخیلی متعددی از ستاره‌ها و کره‌های دیگر کهکشان‌ها را همراه با آموزش مشاهده کنند. همچنین در این بخش ترازوهایی وجود دارد که شما می‌توانید با استفاده از آنها وزنتان را در کره‌های مختلف منظومه شمسی شناسایی کنید.
رصد آسمان شب یکی از برنامه‌های اصلی آسمان‌نما است که طرفداران بسیاری دارد. راستش را بخواهید بسیاری از افراد تنها برای تماشای آسمان شب با تلسکوپ به گنبد مینای تهران مراجعه می‌کنند و اطلاعات چندانی در خصوص سایر برنامه‌ها و مجموعه‌های دیدنی آن ندارند. در برخی از ایام سال و مساعد بودن شرایط آب و هوایی گنبد مینا برنامه‌های جانبی را برگزار می‌کند که یکی از آنها رصد آسمان شب با تلسکوپ در فضای بیرونی گنبد است. این بخش می‌تواند برای علاقمندان به نجوم بسیار هیجان انگیز و سرگرم کننده باشد.
معماری گنبد مینا بسیار جالب توجه است؛ ساختمان آن شبیه به منظومه شمسی طراحی شده‌است. اگر بخواهیم معماری این بنا را بررسی کنیم باید آن را به بخش‌های مختلفی تقسیم و سپس جداگانه هر یک را بررسی کنیم. اولین بخش از معماری باشکوه این بنا که به چشم گردشگران می‌خورد؛ ورودی خورشیدی‌شکلِ گنبد میناست که به شکل شعله‌های خورشید به نظر می‌رسند. استفاده از نماد خورشید در معماری بنای گنبد به دلیل اهمیت خورشید در میان ادیان و مذاهب مختلف است. همچنین خورشیدی به عنوان تنها ستاره منظومه شمسی، مهمترین رکن این منظومه به شمار می‌آید.
بعد از ورود، راهرو و سالن نمایش سفید رنگ مجموعه با سقف گنبدی شکل آن را می‌بیند که در وسط مجموعه گنبد مینا قرار دارد. دورتادور محوطه داخلی مجموعه با طراحی مدارهای منظومه شمسی جلب توجه می‌کند. به این راهرو موزه علوم گنبد مینا گفته می‌شود. بدون شک طراحان و معماران این بنا بسیار حرفه‌ای عمل کرده‌اند؛ طوری که هر گردشگری به محض ورود به این مکان خودش را غرق در تماشای کهکشان و منظومه شمسی می‌کند!
استفاده از المان‌های اصیل ایرانی، مفاهیم کهن ادبیات، مجسمه‌هایی از دانشمندانی نظیر حکیم جرجانی، ابوریحان بیرونی و همچنین ماکت‌هایی نظیر ابزارالات پرواز عباس ابن فرناس (نخستین کسی که سعی کرد وسیله‌ای برای پرواز بسازد)، ماکت ماهواره‌های ایرانی مصباح و امید، ماهواره ناهید ۲، بازسازی کویر لوت، ویدیو وال و… از جمله‌ی دیدنی‌های فضای داخلی این بنا هستند.
مجموعه گنبد مینا تنها در روزهای جمعه پذیرای بازدید کنندگان گرامی است. ساعت کار مجموعه متغیر است و بهتر است پیش از مراجعه با شماره ۸۸۱۹۴۶۸۵ تماس گرفته و از ساعت کارِ روز بازدیدتان آگاه شوید.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم آسمان نمای گنبد مینا و بخش‌های مختلف آنرا به شما معرفی کنیم. گنبد مینا بزرگترین آسمان‌نمای خاورمیانه است که با مراجعه به آن می‌توانید اطلاعات جالبی درباره زمین و سرگذشت آن و همینطور کهکشان‌ها به دست آورید. امیدواریم با خواندن این مقاله شما را برای بازدید از این مجموعه جذاب تشویق کرده باشیم.
گنبد مینا در بوستان نوروز، در شمال و در جنوب پارک آب و آتش قرار دارد.
مجموعه گنبد مینا تنها در روزهای جمعه و در ساعات متغیر و نامشخص امکان بازدید دارد.
بهای بلیت گنبد مینای تهران ۴۰٬۰۰۰ است.
یستگاه متروی حقانیِ متروی خط ۱، نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به گنبد مینا است؛ بعد از خارج شدن از ایستگاه با حدود ۲۰ دقیقه پیاده‌روی و رد شدن از پارک طالقانی، پل طبیعت و پارک آب و آتش به گنبد مینا می‌رسید.
دانشگاه تهران یکی از اولین مراکز آموزش عالی ایران و یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های جهان است که در سال ۱۳۱۳ تاسیس شد. دانشگاه تهران در حال حاضر شامل ۲۵ دانشکده، ۹ پردیس و ۱۱ مرکز تحقیقاتی است و یکی از المان‌های اصلی شهر تهران به شمار می‌رود...
ادامه مقاله
به‌روزرسانی ۱ مرداد ۱۴۰۳
زمان خواندن 
ورودی پولی
تهران، میدان ونک، بزرگراه حقانی به سمت شرق، بعد از چهارراه جهان کودک، انتهای خیابان فرعی شهیدی
دسترسی با ویلچر
تهرانیکا
مهرداد قوی‌زاد
نظر کاربران