کوشک احمدشاهی کاخ نیاوران

کوشک احمدشاهی یکی از دیدنی‌ها و جاذبه‌های گردشگری شهر تهران است که در مجموعه فرهنگی‌تاریخی نیاوران قرار دارد. کاخ نیاوران مجموعه‌ای از کاخ‌های سلطنتی است که روزگاری پادشاهان قاجاریه و پهلوی در آن زندگی می‌کرده‌اند. در ادامه مقاله به معرفی کوشک احمدشاهی می‌پردازیم. در ادامه با تهرانیکا همراه باشید تا بیشتر با این کوشک زیبا آشنا شوید.

معرفی کوشک احمدشاهی

کوشک احمدشاهی که روزگاری خوابگاه ییلاقی محبوب احمدشاه قاجار بوده، و زمانی هم محل سکونت خاندان پهلوی، حوادث تاریخی دو سلسله قاجار و پهلوی را در دل خود دارد. این کوشک در دو طبقه و در زمینی به مساحت ۸۰۰ مترمربع بنا شده‌است. پس از قاجارها و در زمان پهلوی دوم مدتی کوتاه دفتر کار پهلوی دوم و پس از آن تبدیل به محل زندگی ولیعهد شد.

در اتاق‌ها و قسمت‌های مختلف این عمارت، آثار هنری، اشیا تزئینی، مدال‌ها و هدایای کشورهای مختلف را خواهید دید. فضاهای طبقه اول شامل اتاق مطالعه، اتاق خواب، غذاخوری، اتاق آجودان و یک نمایشگاه می‌شود. در ورودی طبقه اول آب‌نمایی مرمرین زیبایی جلب توجه می‌کند که روزگاری محل گذر آب قنات بوده‌است. اتا‌ق‌ها و دو راهرو شرقی و غربی و یک هال در طبقه اول با اشیا قیمتی و زیبایی از جنس نقره، برنز، عاج و چوب تزیین شده‌اند. در هر یک از این قسمت‌ها آثار هنری و اشیا گرانبهایی وجود دارد که در ادامه بیشتر با آن‌ها آشنا می‌شویم.

اتاق آجودان

در این اتاق از کوشک احمدشاهی نیاوران مبلمانی فرانسوی و آباژور و گلدان‌های کریستالی ساخت کشور چک، تصویر تاج‌گذاری شاه و فرح پهلوی در سال ۱۳۴۶، چند گلدان چینی و چند شمشیر ایتالیایی و یک تابلوی نقاشی از «منیر فرمانفرماییان» را خواهید دید.

اتاق غذاخوری

در این سالن از کوشک احمدشاهی نیاوران فرش دست‌بافت کرمانی با طرحی محرابی درختی خودنمایی می‌کند. همچنین ظروف غذاخوری و یک جفت گلدان فرانسوی با دسته‌های برنزی، جعبه منبت‌کاری‌شده هدیه کشور هندوستان، سرویس چای‌خوری مجارستانی، پاراوان ساخت جاوه اندونزی و تصویر پهلوی اول را نیز در این اتاق مشاهده خواهید کرد.

اتاق مطالعه ولیعهد

سردیس ولیعهد، نقاشی‌های دوران کودکی او، تصویر اولین پرواز و گواهینامه نخستین پرواز مستقل او با هواپیمای شکاری، مبلمان فرانسوی، پوست گورخر، فرش دست‌بافت کرمانی، لوح تقدیر، چوب اسکی، کاپ قهرمانی مسابقات بوکس اندونزی، تصویر او در تیم تاج، تصویر او با مادرش آثار و اشیائی است که در این اتاق از کوشک احمدشاهی نیاوران می‌توانید تماشا کنید.

اتاق خواب ولیعهد

شهاب سنگی از کره ماه که از طرف ریچارد نیکسون (رئیس‌جمهور آمریکا) به ولیعهد اهدا شده مهم‌ترین قطعه از کلکسیون شخصی او است که در این اتاق کوشک احمدشاهی نیاوران نگهداری می‌شود. فرش دست‌بافت یزدی، مدارک و لوازم پیشاهنگی ولیعهد، کلکسیون سنگ‌های معدنی، کانی، مرجان و فسیل، کلکسیون دستمال گردن، پوست خرس قطبی هدیه‌ای از طرف کشور کانادا، شطرنجی به شکل شاهنامه فردوسی با مهره‌هایی از جنس عاج، عکس خانواده پهلوی از دیگر اشیای این اتاق هستند.

فضای نمایشگاه

اما فضای نمایشگاهی این طبقه از کوشک احمدشاهی نیاوران شما را به دوره قاجار می‌برد. سازهای سلطنتی، تصاویر و دست‌خط احمدشاه و تعدادی پاپوش قدیمی و زیبا در این قسمت به معرض نمایش گذاشته شده است.

طبقه دوم کوشک احمدشاهی

طبقه دوم کوشک احمدشاهی بازدید ندارد و اشیائی که در آن وجود داشته به طبقه اول منتقل شده‌اند. در طبقه دوم کوشک احمدشاهی که درگذشته به نام اتاق موسیقی نیز شناخته می‌شده آلات موسیقی و سازهای مدرن و سنتی بسیار جالبی وجود داشته که همگی در طبقه همکف قابل بازدید هستند. از برجسته‌ترین آن­ها می­توان به سازهای باستانی و سنتی غرب آفریقا و کشور ترکیه اشاره کرد. سازهای مدرنی مانند گیتار ساخت کشور رومانی در سال ۱۹۷۰، پیانو و درام نیز ازجمله این اشیای گرانبها است. در زمان پهلوی دوم معمولا از طبقه دوم این عمارت برای دوره‌همی­های خانوادگی استفاده می‌شده است.

تاریخچه کوشک احمدشاهی

تاریخچه کوشک احمدشاهی کاخ نیاوران سه دوره مختلف را در برمی‌گیرد که شامل دوران قاجار، دوران حکومت پهلوی اول و پهلوی دوم می‌­شود. همانطور که گفته شد این بنا در اواخر دوران قاجار ساخته شد. پس از دوران قاجار و روی کار آمدن حکومت پهلوی برای سال­‌های متوالی توجهی به کوشک احمدشاهی نشد. نهایتا این عمارت متروک در سال ۱۳۱۸ مورد توجه قرار گرفت و مرمت شد. تا زمان برپایی مجموعه نیاوران برای کار و زندگی خانواده پهلوی، کوشک احمدشاهی دوباره متروک و بلااستفاده شد. پس از ساخت کاخ نیاوران و مرمت کاخ صاحبقرانیه، کوشک احمدشاهی مدت کوتاهی محل کار پهلوی دوم بود و سپس دفتر کار او به کاخ صاحبقرانیه منتقل شد و کوشک احمدشاهی به دست معماران فرانسوی سپرده شد تا آن را برای اقامت رضا پهلوی آماده کنند.

این عمارت تا زمان انقلاب ۵۷ محل اقامت رضا پهلوی باقی ماند. بعد از آن تا حدود ۱۰ سال درهایش بسته شد. مجددا از سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۷۶ درهای آن باز و از آن به عنوان مکانی برای نگهداری از وسایل به جا مانده از خانواده‌­ی پهلوی استفاده شد. در سال ۱۳۷۵ ضمن استحکام‌سازی کوشک تغییراتی روی بعضی از قسمت­های این عمارت اعمال شد. طی این تغییر و بازسازی آشپزخانه و سرویس بهداشتی عمارت به موزه اسناد به جا مانده از دوران قاجار تبدیل شد. پس از سا‌ل­ها بازدید از کوشک احمدشاهی به وسیله همین قسمت از عمارت در سال ۱۳۷۹ آزاد اعلام شد.

معماری کوشک احمدشاهی نیاوران

معماری کوشک احمدشاهی متعلق به اواخر دوره قاجاریه است. معماری این کاخ شبیه به معماری نئوکلاسیک اروپایی است که با تاثیراتی از معماری ایرانی بنا گشته. زیبایی آجرکاری‌های نمای خارجی کاخ احمدشاه از برجسته‌ترین عناصر معماری آن است. آجرهایی به رنگ نخودی که در چندین طرح و شکل مختلف در بنا کار شده‌اند. از دیگر ویژگی‌های نمای کوشک باید به گوشواره‌هایی اشاره کنیم که در دو طرف ایوان‌های بنا در جبهه جنوبی توجه‌ها را جلب می‌کند. درب ورودی کوشک هم در جنوب قرار دارد که ارتفاع سطح دارد و از طریق چندین پله به درب ورودی متصل می‌شود. معماری کوشک احمدشاهی شامل ۶ ستون باربر و ۲۶ ستون کوچک تزئینی است که به نمای خارجی آن جلوه‌ی زیبایی بخشیده‌اند.

درون کوشک احمدشاهی بسیار ساده و بی‌تکلف است و گچبری‌های زیبایی دارد. طبق همکف شامل چندین اتاق می‌شود. طبقه دوم نیز دارای یک سالن مربع شکل است که همانطورکه پیش‌تر اشاره شد در گذشته اتاق موسیقی بوده‌است. یک حوض زیبا بیضی شکل با کاشی‌کاری‌های لاجوردی در برابر عمارت قرار دارد؛ به این دلیل که این حوض در سطح پایینی‌تر از عمارت قرار دارد، همواره عکسی از کوشک در آن منعکس می‌گردد.

سخن آخر

تهرانگردی با توجه به پیشینه تاریخی این شهر، تفریحی خاص و جذاب خواهد بود. کوشک احمدشاهی یکی از قسمت‌های مجموعه کاخ نیاوران است که جذابیت‌های فراوانی دارد. اشیا و آثار هنری و پیشکش‌های کشورهای مختلف به شاهان ایرانی و همچنین معماری این بنا هر بازدیدکننده‎ای را سر ذوق می‌آورد. در این مقاله سعی کردیم ضمن معرفی این بنای تاریخی و ویژگی‌هایش، مختصری هم درباره تاریخچه آن، اطلاعات در اختیار شما قرار بدهیم.

برای بازدید بهتر از مجموعه نیاوران می‌توانید راهنمای بازدید کاخ نیاوران سایت تهرانیکا را بخوانید؛ همچنین برای خواندن باقی راهنماهای وبسایت تهرانیکا، صفحه دیدنی‌های سایت را ببینید.

آلبوم تصاویر